Turgutlu’daki Araplılar ,Bu adı Beğdili TÜRKMEN boyunun Araplu obasından
almıştır.
Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan Bey’in Karakoyunlularla mücadelesi
sırasında(1448-1450) Akkoyunlu Devleti’ne tabi görülen Araplı Oymakları 1540 da
Bozulus’a mensup ve Dulkadir İli içinde görülür. Bu tarihlerde Dulkadir İli’nde
5 hane olarak tespit edilmiştir. Araplı Aşireti’nin diğer obaları muhtemelen
diğer gruplar içinde idiler.
Aşiretin bazı kolları Bozok (Yozgat), Yeni İl
(Sivas) kazaları dahilinde bulunuyorlardı. Buğurcu Araplu (Araplar)oymağı,
Karasi Eli arazisinde 1500 lü yıllardan beri konup göçe gelmişlerdi. Buğur,
çift hörgüçlü Buhara devesidir ki, ancak Türkmenler yetiştirmektedir. Karasi
arazisinde Rumeli Fetihleri sırasında bulunan, ve Rumeli’ne göçürülüp buraların
Türkleştirilmesini sağlayan “göçer evli Araplar” denilen Yörükler bunlardı.
Bugün bile Rumeli’de Deliorman’da “Araplar” isimli bir köyü bular kurmuşlardı. Araplu Oymakları sadece Osmanlı coğrafyasında değil, İran Azerbaycan’ında bulunan “Araplu” ismindeki köyden, oralarda da bulunduğunu göstermektedir. Diğer pek çok Yörük aşiretleri gibi 1691 İskânında Araplu Aşireti’ne mensup oymaklar da Rakka, Hama, Humus, Halep gibi yerlere iskân edildilerse de 1700 lü yılların başından itibaren iskân yerlerinden ayrılan, Begdililere tabi olarak görülen Araplı Aşireti’nin bir kısmı Anadolu’nun batısına dağıldılar.
Anadolu’ya çöl kıyafeti ile geldiklerinden Balıkesir ve Ege bölgesinde bunlara “Araplu”denildi. 1837 tarihli bir belgeden artık bu tarihte Araplı cemaatinin bugün oturduğu Gömenic köyüne iskân olduğu ve hane kurduğu anlaşılmaktadır. “Saruhan Sancağında çadırlarda oturan Cabarlı Aşiretinden bazı kişiler Biga Sancağının Balya kazasında oturan Araplı Aşiretinden Hacı Pehlivan oğlu Halil ve zevcesini katl ve altı hanenin emval ve eşyalarını gasb eylediklerinden faillerinin tutuklanarak haklarında şer’an lazım gelen muamelenin icrası..”
Araplılar ,Oğuz Türklerinin
Bozok kolu, Bozokların da Yıldızhan oğullarından olan Beğdilli boyu içinde yer alıyor.
Oğuzların hükümdar çıkaran beş boyundan biridir Beğdilli boyu, Çıkış noktası olarak orta Asya
da Harezmî bölgesine bakmamız gerekiyor .
Harzemşahlar Beğdilli tarafından
kurulmuştur. Harzemşahlar Yassı çimen savaşında Selçuklulara yenilmiş, Moğol
saldırıları ile hayli zayıflamış ve Anadolu içlerine doğru sürülmüşlerdir.Bir
kısmı Selçuklular içinde, Memlüklüler içinde yer almışlardır. Anadolu da ise
daha çok Karaman Beğliği içinde yer almışlardır. Daha sonra Şah İsmail'in
Safevi Devletine gönül ve beden vermişlerdir. Osmanlı Safevi arasındaki
Çaldıran savaşında Şah İsmail'in yanında saf tutmuşlar ve kaybetmişlerdir.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde Rakka ya sürgün edilmişlerdir. Sürgün sebebi
ise Şah İsmail'i desteklemeleridir. Rakka bu günkü Halep ve Diyarbakır
arasındaki vadidir. Yüzyıl kadar süren sürgünden Araplarla ve Kürtlerle
vuruşarak çıkmışlar ve tekrar Anadolu ya dönüş gerçekleşmiştir. Konar göçer
olmaları Anadolu'nun her tarafına hakim olmalarını sağlamıştır. Daha önce
yazlak ve kışlak olarak kullandığı alanlar,artık onlar için konacakları yerler
haline gelmiştir. Konar göçerliğin sona ermesi Osmanlının tercihi ve de izni
ile olmuştur. Böylece Anadolu coğrafyasının her alanına Araplı ve Beydilli
boyunu oluşturan diğer unsurlar yayılmıştır...
Bugün bile Rumeli’de Deliorman’da “Araplar” isimli bir köyü bular kurmuşlardı. Araplu Oymakları sadece Osmanlı coğrafyasında değil, İran Azerbaycan’ında bulunan “Araplu” ismindeki köyden, oralarda da bulunduğunu göstermektedir. Diğer pek çok Yörük aşiretleri gibi 1691 İskânında Araplu Aşireti’ne mensup oymaklar da Rakka, Hama, Humus, Halep gibi yerlere iskân edildilerse de 1700 lü yılların başından itibaren iskân yerlerinden ayrılan, Begdililere tabi olarak görülen Araplı Aşireti’nin bir kısmı Anadolu’nun batısına dağıldılar.
Anadolu’ya çöl kıyafeti ile geldiklerinden Balıkesir ve Ege bölgesinde bunlara “Araplu”denildi. 1837 tarihli bir belgeden artık bu tarihte Araplı cemaatinin bugün oturduğu Gömenic köyüne iskân olduğu ve hane kurduğu anlaşılmaktadır. “Saruhan Sancağında çadırlarda oturan Cabarlı Aşiretinden bazı kişiler Biga Sancağının Balya kazasında oturan Araplı Aşiretinden Hacı Pehlivan oğlu Halil ve zevcesini katl ve altı hanenin emval ve eşyalarını gasb eylediklerinden faillerinin tutuklanarak haklarında şer’an lazım gelen muamelenin icrası..”
1 Şubat 1856 tarihli bir arşiv vesikasından da anlaşılacağı üzere bir
süreden beri Karasi arazisinda bulunan Araplı aşiretinin vergi, kura ve sair
nizama uymalarının temini için iskan olunmaları istenmektedir. Bu tarihlerde
kendilerine yer ve yurt gösterilen Araplı aşiretinin Ahmet Vefik Paşa iskan
edene kadar gene de konar göçerliği bırakmadıkları bilinmektedir. Cumhuriyet’
döneminde bazı idareciler bu aşiretin iskânıyla meydana gelen köylerin isimlerini
“Arap”lıkla ilgili sanıp değiştirmişlerdir. Turgutlu'daki Araplı köylerinde yaşayanlarının inanışı
islamdır.
Kültür
BEĞDİLLİ TÜRKMENLERİ kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır.
Hiç yorum yok: